• Bizkaiko instituzioa Bilboko erreserbak husten ari da gaur egun. Bildumako pieza guztiak instalazio berrietara eramaten ari dira.

• Biltegi estreinatu berrian erabilitako gailu teknologikoari esker, bilduma lekualdatzeko prozesua jatorritik helmugara arte kontrolatu ahal izango da, QR kodeen bidez trazabilitatea hautsi gabe.

• Biltegiak 1.150 m2 ditu, eta ingurumen-parametroen kontrola, ehunetarako eta obra grafikorako konpaktu gurpildunak, neurgailu elektronikoak eta sistema hidrofugoa duen gela bat ditu.

• Museoko teknikariek, laguntzaileek eta zaharberritzaileek osatutako bi lantalde lanean ari dira bildumako piezak mugitzen, kontserbazio-arau zorrotzei jarraiki.

• Biltegiaren aurkezpenean, Bizkaiko ahaldun nagusi Unai Rementeria, Bilboko alkate Juan Mari Aburto eta Euskal Museoko zuzendari Sorkunde Aiarza izan dira.

Bilboko Euskal Museoak Zamudioko kanpoko biltegi berria aurkeztu du, bildumaren zatirik handiena kontserbazio-neurri zorrotzen arabera gordeko duena. Instalazio berriak aitzindariak dira azken belaunaldiko ekipamenduan; biltegiratzeko altzariek kudeaketa-sistema propioa dute txertatuta, eta funtsen trazabilitatea, kokapena eta kontsulta errazten ditu. Kudeaketa-sistema hori biltegiaren bi biltegiratze-motetan instalatuta dago (mota finko eta irekian, eta mota itxi eta gurpildun elektronikoan), eta aukera ematen du objektuak berehala kontrolatzeko, honako hauen konbinazioari esker: software aurreratua, objektu bakoitzean eta kokapen-mota bakoitzean (sektorean, blokean, moduluan, apalean, tiraderan, sarean, pertxa-barran...) kokatutako QR kodeak eta PDA gailu mugikor bat, objektu bakoitza kokapen batean kokatzeko.

Teknologia horri esker, Museoaren bilduma lekuz aldatzeko prozesua hasieratik helmugara arte kontrolatu daiteke. Horrela, Euskal Museoa informazio-kate hori hautsi gabe bilduma bat lekuz aldatzen duen lehenengoetariko museo-espazioa izango da, une oro jakinik pieza non eta zer egoeratan dagoen gailu mugikor bat kontsultatuz.

Kontrol topografikoaz gain, teknologia horrek aukera emango du etorkizunean bere kokapena kontrolatzeko, pieza biltegitik atera behar bada, kontserbazioa dela-eta edo beste instituzio baten edo Museoaren beraren erakusketa bateko mailegu baten zati gisa.

Bizkaiko instituzioa, gaur egun, osorik berritzeko prozesuan ari da lanean. Prozesu honen barruan, nabarmendu behar da bilduma Bilboko Museoko eraikinean dauden biltegietatik biltegi berriraino eraman behar dela. Orain arte, Museoaren erreserbetatik 25.000 pieza baino gehiago mugitu dira, eta lekualdaketa 2021aren amaieran egitea aurreikusten da, erakusketa iraunkorrean gaur egun dagoen bilduma barne.

Eraikinari dagokionez, ez da biltegi bat, baizik eta ingurumen-parametroen kontrola duen biltegi normalizatu bat. Eremu bakoitza ondare-mota jakin bat hartzeko pentsatuta dago: Objektu astunak eta/edo dimentsio handikoak, hala nola altzariak, egitura irekietan biltegiratuak; eta tamaina txiki eta ertaineko objektuak, hala nola ehungintza eta zeramika, gurpildun konpaktuetan biltegiratuak.

Arreta berezia jarri behar da ehungintzan eta obra grafikoan; izan ere, haien fintasuna dela-eta, beren beharretara egokitutako ingurumen-baldintzak dituen areto independente bat eta sistema hidrofugo bat izango dituzte. Sutea izanez gero, hutsunea gertatuko litzateke espazio horretan, eta sistemak minutu gutxiren buruan itzaliko luke sua, konpaktuan dagoen bildumari kalterik egin gabe. Gainera, biltegi osoan tenperatura- eta hezetasun-neurgailu elektronikoak daude, baita in situ kontrola edo app bidezkoa ere, edozein gailu mugikorren bidez.

Eraikinaren kontrol klimatikorako eta suteak prebenitzeko eta itzaltzeko ekipo osoa kontrol-gela batetik kudeatzen da, eta horrek berme guztiak ditu piezak behar bezala kontserbatzeko.

Azken 3 urteetan 1.764.858 €-ko inbertsioa egin da, eta, besteak beste, honako alderdi hauek hartu dira kontuan: aurretiazko azterketa teknikoa, lekualdaketa-prozesua, zeregin horretara bideratutako laguntzarako kanpoko langileak, klimatizazioa, altzariak (egitura irekiak eta konpaktu gurpildunak) eta piezak garbitu eta desinfektatzea. Euskal Museoaren helburua bete egin da, eta 1.150 m2 gehiago ditu orain, bilduma biltegiratzeko 2 solairutan banatuta.

Horretarako, biltegia aztertu da, bolumena ahalik eta gehien aprobetxatzeko, orain kontserbazio-baldintza egokietan (altzariak, klima, suteak, etab.) birkokatuta dagoen pieza bakoitzari dagokion espazioa emanez.

Horren guztiaren ondorioz, Euskal Museo berriak leku gehiago izango du erakusketak egiteko, orain arte bilduma biltegiratzeko erabili dena.

“EUSKAL MUSEOAREN BILTEGI HONETAN GORDETA DAGO BILBO ETA BIZKAIAREN AZKEN EHUN URTEETAKO MEMORIA BIZIA”, JUAN MARI ABURTO

"GURE ONDAREA BABESTU ETA ZAINTZEKO 1.000M2 BAINO GEHIAGO DITUEN BILDUMEN KUDEAKETAN AITZINDARIA DEN GUNE BATEN AURREAN GAUDE, 50.000 PIEZA BAINO GEHIAGO HARTUKO DITUENA", SORKUNDE AIARZA

“EUSKAL MUSEOA HAZTEKO PRESTATZEN ARI DA, URIKO ZEIN LURRALDEKO BESTE KULTUR-INSTALAZIO BATZUEN OSAGARRI IZATEKO. BILBOKO EUSKAL MUSEOA ERABERRITUTAKO MUSEO MODERNOA IZANGO DA, MUSEO SENDOA, EUSKADIK MEREZI DUEN NAZIOARTE MAILAKO MUSEO NAZIONALA. BETI KANPORA BEGIRA, BAINA ETXEKOA ZAINTZEARI UTZI GABE, IZAN ERE, BIZKAIAREN HISTORIAN ERROTUTA ETA BILBON AINGURATUTA GAUDEN NAZIOARTEKO MUSEOA GARA, ETA GURE EGINKIZUNA ARGIA DA: EUSKAL KULTURA EZAGUTZERA EMATEA.”, JUAN MARI ABURTO

Bilduma lekuz aldatzea

Euskal Museoak 9 biltegi izan ditu orain arte Unamuno plazan duen eraikinean. Gaur egun, bertan gordetako bildumako 50.000 pieza baino gehiago kanpoko biltegira eramaten ari dira, eta dagoeneko 25.000 objektu mugitu dira. Horrela, nabarmen hobetu da gure kultura-ondarearen kontserbazioa. Gainera, ondare horren zati bat –7.600 pieza inguru gaur egun– Eusko Jaurlaritzaren Emsime plataforma digitalaren bidez kontsulta daiteke. Plataforma hori funtsen online katalogoa da, eta Bizkaiko instituzioaren gero eta bilduma gehiago du ikusgai jendearentzat.

Prozesu horretan, partikularren gordailuak jasotzeko aprobetxatu da, hala nola altzariko pieza batzuk, Euskal Museoaren bilduman jada ordezkatuta egonda jabeei itzuli zaizkienak. Era berean, bildumaren gordailuak egin dira beste instituzio batzuetan. Horren adibide dira Itsasmuseumen utzitako nabigazio-tresnak eta itsasontzien maketak.

Giza taldeari dagokionez, Museoko bi teknikarik, lau laguntzailek eta zaharberritzaile batek osatutako 2 talde lanean ari dira hainbat txandatan, lekualdaketa egin ahal izateko eta 2021eko bigarren hiruhilekoan amaitzeko.

Euskal Museoaren bildumaren dibertsitatea ikusita, lantalde horiek pieza bakoitza banan-banan aztertzen dute, beren izaeraren arabera lekualdatu behar diren kontuan hartuta: euskarria, osatzen duen materia edo kontserbazio-egoera. Azterketa pertsonalizatu horri esker, materialak eta paketatzeko sistema espezifikoak egokitu daitezke kontserbazio-arauak betez. Hala, kristalezko merkataritzako errotulu hautsiak, zeinak inguruko enpresek hornitutako polikarbonato zelularreko plantxak erabiliz paketatu baitira, nola objektu bereziak, esaterako, Erdi Aroko burukoak, zeinetarako azidorik gabeko euskarri neutro bat egin baita, buru bat simulatuz, burukoa posizio natural batean edukitzeko.

Horrez gain, errepidetik ibilbide bat ezarri da, ondarea lekualdatzen ari dela kontuan hartuta, eta zuloak, bat-bateko mugimenduak eta abar saihestu dira, piezek kalterik izan ez dezaten. Orain arte, ez da inolako gorabeherarik izan lekualdatze-lanetan, Covid-19aren eragina eta osasun-neurri berriak ahaztu gabe, lekualdatze-prozesua berregokitu behar izan baitzen horren ondorioz.

Bildumaren kasu/zainketa bereziak

Euskal Museoaren teknikek kontuan izan dute material organikoz osatutako bildumako piezek –zurezko kutxa bat, adibidez– edo pieza horietako batzuek –laia bat, kasu–, anoxia-tratamendu bat behar dutela biltegira eraman aurretik.

Anoxia desintsektazio-prozesuaren bidez, intsektua duen zura atmosfera eraldatu batean edukitzen da denbora batez, oxigenoaren ordez nitrogenoa bezalako gas geldo bat duen ganbera estatiko batean, intsektu xilofago guztiak eta haien arrautzak hiltzeko.

Objektu gehienek izan duten tratamendu horretaz gain, lekualdatzeko taldearen parte den zaharberritzaile-talde bat arduratzen da piezek biltegira eraman aurretik dituzten kontserbazio-premiez. Kasu guztietan, ahalegina egiten da prebentziozko kontserbazioa aplikatzeko, kontserbazio sendagarria baino lehen, azken aukera horrek piezan esku hartzen baitu, eta hori saihestu beharreko kontua baita beti.